17 milyon km2 yüz ölçümü ile dünyanın en büyük ülkesi olan, Rusya en başta büyüklüğü ile insanın başını döndürüyor. Kıbrıs’dan sonra Türkiye gözüme çok büyük göründü ama şimdi Rusya’dan sonra Türkiye gözüme Kıbrıs gibi görünüyor.

Bu kadar büyük olması doğal olarak çok değişik kültürleri ve değişik coğrafyayı içinde barındırmasını sağlıyor.

Bu güne kadar komünist ülke, demir perde ülkesi, doğu bloku ülkesi diye dilimize doladıkları bu kavramlardan dolayı dibimizdeki harikalar diyarını hiç fark etmemişiz. Tam bir kapalı kutu olarak kalmış.

Tabi ki Moskova güzel bir yer fakat Rusya sadece Moskova’dan ibaret bir yer değil. Şu ana kadar gittiğim diğer dört şehir de ( Volgagrad, Kazan, İrkutsk, Ulan Ude) çok güzel.

Rusya’nın batısı ve Moskova zaten çoğu kimse tarafından artık biliyor. Güneyi biraz karışık. Daha doğrusu eskiden karışıkmış, yeni düzelmiş ama bir tehlikesi yok. Kuzey’i hakkında tam bir şey söyleyemeyeceğim. Soğuktan dolayı ve özel izin gerektirdiği için gidemedim. Rusya da maden çıkarıldığı için bazı  şehirlere ki, bunlar genelde Kuzey de oluyor, giriş yaparken özel izin istiyorlar. Rusya’nın doğusuna doğru Sibirya’ya gittikçe sizi daha başka güzellikler bekliyor. Orada ki şehirler de en az Avrupa şehirleri kadar turistik ve modern.

Dil konusuna gelince, Rusya’nın güneyi ve kuzeyi Rusça’dan başka bir dil bilmiyor. Batısı ve ortası ( Saint Petersburg, Moskova, Kazan) az ingilizce biliyor ya da bilip konuşmuyor. Doğudaki Sibirya şehirleri ( özellikle İrkutsk) çok fazla İngilizce biliyor. İngilizce biliyor dememdeki kasıt; yollardaki tabelaların yazılarının, müzelerdeki yazılarının İngilizce yazması ve sokaktaki insanın İngilizce  konuşması.

Güvenlik konusuna gelince, Rusya’nın güneyini güvenli olarak düşünüyordum ama doğusunu görünce, ikisini kıyaslayınca doğusunun yanında güneyi tehlikeli göründü. Genel anlamda Rusya güvenli bir ülke. Tabi ki hırsızı uğursuzu her yerde var ama istisnaları saymazsak çok güvenli. Kimseye bulaşmadıktan sonra kimse gelip size bir şey yapmıyor. Özellikle doğusunda garip tipli insan bile görünmüyor. Herkes işinde gücünde.

Yemek konusuna gelince. Türkiye’ye kıyasla çok fazla değişik bir yiyecek yok. Her yerel yiyeceği bir Türk yemeğine benziyor.

Son olarak Trans Sibirya tren hattından bahsetmek istiyorum. Trans Sibirya, 1800’lerin sonlarına doğru inşa edilmiş, dünyanın en uzun demir yolu hattı. Türkiye’de pek bilinmiyor ama bir çok yabancı turistin ilgisini çeken bir hat. Özellikle Moskova – Pekin arasında bir çok tur var. Türkiye’de de bu turlar satılıyor. Pekin’den ya da Moskova’dan başlıyor yaklaşık 15 gün sürüyor. Rusya, Moğolistan ve Çin’i kapsıyor. Bu ülkelerden yalnızca Çin vize istiyor. Benim de takip ettiğim bu rota gerçekten de yapılması gereken bir gezi. Turlar biraz pahalı ama çoğu turist ve benim gibi sırt çantanızı alıp yolla çıkarsanız o kadar pahalıya gelmez. Rota üzerindeki şehirlerde herhangi bir güvenlik sıkıntısı yok ve hepsi turistik şehirler.

Rusya hakkında değişik izlenimleri kısa notlar şeklinde şöyle sıralayabilirim;

# Rusya’da kadın nüfusunun çok olduğu gibi iş gücünde de çoğunluğu kadınlardan oluşuyor. Trenlerde, cafelerde, dükkanlarda, hep kadın çalışıyor. Genel de ağır işlerde erkekler çalışıyor. Bu sadece benim izlenimim değil burada konuştuklarım da beni doğruluyor. Erkekler içki içmekle meşgul. Kadınların da en çok şikayet ettiği konulardan biri bu.

# Rus votkasının ününü herkes bilir. Ama burada konyak, votka kadar yaygın. Her ülkeden çeşit çeşit konyaklar var, ayrıca kendi konyakları var. Marketlerde konyak rafı en az votka rafı kadar çok yer kaplıyor. Votka kominizim zamanında bedavaymış. İsteyen kasa kasa votkaları bedava alabiliyormuş. Tabi ki nedeni, millet sarhoş olsun, başka bir şey düşünmesin. Şimdi bile hala ucuz olan votkayı tercih edenler genelde kırsal alanda yaşayanlar ve ucuz içki tercih edenler.

# Rusya’da en az Türkiye’de ki kadar sıkı içki ve sigara yasağı var. 22:00 dan sonra alkol satışı yasak. Parklarda, tren istasyonlarında ve buna benzer yerlerde alkol kullanmak yasak. Sigara raflarda üstü kapalı satılıyor.Bina çıkışlarında sigara içmek yasak. En az 15 metre ileri gidilmesi gerekiyor. Bu yasakları Borits Yeltsin’den sonra başa geçen Putin koymuş. Tabi ki buradaki yasakların din ile alakası yok. Bu yasaklar tamamen gençlerin içki ve sigaradan uzak durması için. Söylenenlere göre eskiden gençler sokaklarda başı boş çok fazla alkol tüketiyormuş. Şimdi ciddi oranda sayıları azalmış. Ben şahsen hiç bir yerde görmedim.

# Ben Moskova’dayken, Rusya’nın ilk açılan, tam Kızıl Meydan’ın köşesinde bulunan Mc Donalds’ı kapattılar. Haberlere çıktı. Moskova genelinde 4-5 Mc Donalds kapatılmış. Rusya geneline de yayılacağını söylüyorlar. Nedeni ise Rusya ile Ukrayna arasındaki savaştan dolayı batıdan ambargoya maruz kalan Rusya’nın tepkisi. O kadar büyük bir tepki olacağını sanmıyorum. Ben Kazan’dayken hala açık Mc Donalds vardı. Bir süre sonra kapananlar da tekrar açılır.

# Rusya’da kadına yönelik şiddete o kadar ağır cezalar var ki. Türkiye’deki ki gibi dövüp, tecavüz edip ortalıkta elini kolunu sallaya sallaya gezemiyorsun. Rusya’da değil tecavüz, tacizin bile cezaları ağır. Kimse kolay kolay kadınlara dokunamıyor. Tam olarak ceza sistemini bilmesem de en ufak suçlara bile hapis cezası verilebiliyormuş.

# Rusya’da en dikkatimi çeken şeylerden biri de yayaya verilen önem. Bizim pek alışık olmadığımız bir durum ama yaya yola adımını attığı anda arabalar hemen durup yol veriyor. Bir iki istisna olmuş olabilir ama genelinde yola çıkar çıkmaz arabalar durdu. Bu duruma çok alışmamak lazım, Türkiye’de arabanın altında kalırız sonra.

Son olarak iki de anım var;

1- Volgograd’dan Moskova’ya giderken 17 saat otobüs yolculuğunda bir film izledim. Herhalde böyle bir durum olmaz ise hayatımda bir daha zor Rusça film izlerim.

Neyse işin beni şaşırtan tarafı şu. Bizim çocukluğumuzdan beri beynimiz hollywood tarafından yıkanmış. Nedir? Her zaman kahraman Amerikadır. En zorlu ve kötü rakip Rusya ya da Çin’dir. Filmin sonuna kadar Amerika savaşır, kazanır. Filmin sonun da öyle bir gaza geliriz ki hepimiz Amerikan bayrağını öpecek duruma geliriz. Kötü Rusya ve Çin beter olsun en büyük Amerika deriz. Maalesef bu benim en sevdiğim filmlerden biri olan Rocky 4 için de geçerlidir.

O kadar yıkanmış beyinle otobüsteki filmi izleyince ezberim bozuldu. Kahramanımız bu sefer Rus buz hokeyi milli takımından biri. Çok cefa çekti çok uğraştı. Zafer onun hakkıydı. Milli maçlar oldu. Rusya hepsini süper bir mücadele ile kazandı. En son karşısına Kanada çıktı. Bu seferki kahramanımız Rusya son dakika sayısı ile şampiyon oldu. Yaşasın Rusya. Ben hiç böyle bir sahne görmedim. Garibime gitti.

Kıssadan hisse sinema çok güzel bir beyin yıkama makinesidir. Beynimizi yıkatmayalım. Bırakalım kirli kalsın.

2-Volgograd – Moskova arasında otobüs yolculuğundayım. Yaklaşık 17 saatlik yolculuğun ortalarındayım. Gece saat 3’te otobüs mola için bir yere durdu.

Bu arada Rusya’da otobüs terminalleri ve otobüslerin durduğu mola yerleri o kadar bakımsız ve kötü ki. İnsanın otobüsten inesi gelmiyor.

Otobüs, yine öğle kötü bir mola yerine yanaştı. Tuvalete gittim. Tuvalet 15 ruble. Yarı uykulu gözlerle kadına parayı uzattım. Kadın parayı almıyor. Gece gece çattık. Israr ediyorum. Rusça birşeyler söyleyip duruyor. Bende bütün parayı bozmaktan şikayetçi olduğunu düşünüp, bir şey yapamayacağımı, yanımda bozuk para olmadığını anlatmaya çalışıyorum. Uzun ısrarlarımla kadın beni içeri aldı. Çıkışta kadından paranın üstünü almak için yanaştım. Kadın paranın üstünü vermiyor. Ben yine tarzanca vermesini ısrarla istiyorum. Kadın en sonunda kalktı camdaki tuvalet parası yazan kağıdı gösterdi. Sorunu anlamıştım. Yine rezil oldum. Tuvalet 15 rubleyken ben ona kağıt 10 ruble vermiştim. Genelde 10’luklar demir olduğundan ben elimdeki kağıt onluğu yüz sandım. İki saat onun savaşını veriyorum. Benim anladığımı anladı. Ben pardon falan deyip, gülerek cebimi karıştırmaya başladım. Kadında gülerek istemediğini söyledi. Otobüsüme döndüm.