Ukrayna’nın Karedeniz kıyısında en hareketli eğlenceli şehri olan Odesa, antik çağlardan günümüze değişik egemenlikler altında değişik isimlerde önemli bir liman kenti olarak önemini korur. Şu an 1 milyon nüfusu ve gelişmiş limanı ile Karadeniz’in Samsun’dan sonra en büyük ikinci kentidir.

Odesa’nın önemini arttıran bir çok şeyin yanında ününü arttıran şüphesiz merdivenleri olmuştur. 1787 yılında Çariçe 2. Ekaterina’nın emri tarafından yapılan limana ulaşımın sağlanması için ahşaptan yapılan 220 basamaklı merdiven zaman içerisindeki tadilatlar, düzenlemelerden dolayı 192 basamağa inerek şimdiki halini alır. Merdivenin yüksekliği 142 metredir. En alttaki basamağın uzunluğu 21.6mt, en üst basamağın uzunluğu 12.25mt olmasına rağmen merdivenlere bakıldığında bu fark edilmez. Ayrıca basamakların arasındaki sahanlıklardan dolayı alttan bakıldığında merdiven gökyüzüne çıkıyor gibi görünür. Üstten bakıldığında da merdivenlerin sonu görünmez.

Üst kısımdaki şehirle, deniz kenarındaki liman arasında geçişi sağlayan merdivenler Aşağıda Catherine caddesi ile yukarıda Primorsky bulvarı ve Primoskaya caddesinin kesiştiği meydanı birleştirir.

Merdivenin en üst noktasında ilk Odesa Valisi olan Duke De Richelieu’nun heykeli var. Sol tarafında zaman içinde değişiklik yapılan 200 yıllık füniküler sistem yer alır. Üst kısımlarına gelindikçe merdivenin iki tarafında geniş parklar var. Hatta güneye bakan parka, İstanbul Belediyesi hediye olarak peyzaj düzenlemesi yapmış ve ismi İstanbul Park olmuş.

Merdivenlere asıl ünü getiren Potemkin Zırlısı isimli filmdir.  Zaten daha öncesinde Richeliu, Bulvar, Primorsky ve Büyük gibi isimlerle anılan merdiven filmden sonra Potemkin ismini aldı. Film, dönemin Sovyet hükümeti tarafından Çarlık rejimi yıkma amaçlı propaganda kapsamında, Avrupa’nın ve Rusya’nın en eski film stüdyosu olan Mostfilm’e 1925 yılında yaptırıldı. Yönetmenliğini Sergei Eisenstein’in yaptığı film sessiz bir filmdir.

Filim 1905 yılında Odesa Limanına bağlı bir savaş gemisinin yaşam şartlarının zorluklarını anlatır. Sıkıntılar o kadar büyür ki gemide isyan çıkar. Merdivenler filmin en unutulmaz sahnelerinin çekildiği yerdir. Çünkü gemide çıkan isyan Odesa’da yaşayan halka da sıçrar. Bütün halk toplanır ve limana gitmek için merdivenlerden aşağıya iner ve bu sırada Çar’ın askerleri halkın üzerine ateş açar. Genç yaşlı merdivenlerde kim varsa herkesi öldürür. Filmi izleyenler, özellikle merdivenlerdeki katliam sahnelerinden çok etkiler. Bir çok ülkede bu sahnelerin bazıları sansürlenir.

Kurgu ve montaj tekniklerinin ilk defa kullanıldığı bu film, sinema tarihinin ilk filmi olarak kabul edilir. Aynı zamanda yarattığı etki ile tüm zamanların en etkileyici filmi olarak da kabul edilir.